NOWA USTAWA O Zasadach Prowadzenia Zbiórek Publicznych

Od 18 lipca 2014r. wchodzi w życie nowa Ustawa z dnia 14 marca 2014r. o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych (Dz.U. 2014 poz.498). Organy administracji samorządowej (w tym także marszałkowie województw) przestaną wydawać decyzje w sprawie przeprowadzania zbiórek publicznych na podległych sobie obszarach. Wszelkie zgłoszenia oraz inne, wymagane przepisami nowej ustawy informacje, dotyczące organizowania i prowadzenia zbiórek publicznych będą zamieszczane na specjalnie utworzonej przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji (MAC) stronie internetowej: www.zbiorki.gov.pl

1. Obecne możliwości związane z formami przekazywania pieniędzy spowodowały, iż coraz bardziej zacierają się różnice pomiędzy zbiórką publiczną a darowizną. Trudno też było czasem stwierdzić czy zasięg zbiórki publicznej przeprowadzanej np. w formie wpłat na konto bankowe w istocie ogranicza się do wskazanego w pozwoleniu obszaru.

W związku z powyższym stanem rzeczy nowa ustawa wyłącza spod zakresu regulacji przelewy na konto, charytatywne sms–y i wszelkie rejestrowane formy przekazu pieniędzy, w szczególności dokonywane przez Internet. Na uwagę zasługuje w tym kontekście Crowdfunding jako forma finansowania zorganizowanych przedsięwzięć przy pomocy utworzonych specjalnie w tym celu platform internetowych.

Zgodnie z nową ustawą pod pojęciem zbiórki publicznej należy zatem rozumieć wyłącznie zbieranie gotówki lub darów rzeczowych w przestrzeni publicznej. Nowa ustawa jednoznacznie definiuje zbiórki jako zbieranie datków w przestrzeni publicznej w gotówce lub w naturze, gdzie zbierający i darczyńca pozostają anonimowi.

Będą to zatem zbiórki darów rzeczowych, a w przypadku zbiórek pieniężnych zbiórki ofiar do puszek kwestarskich i skarbon stacjonarnych.

1. Zbiórki publiczne, o których mowa w pkt 1, które będą regulowane przez zapisy nowej ustawy o zbiórkach publicznych, będą podlegać dużo prostszej procedurze, przy znacznie mniejszej liczbie formalności. Pozwolenie na zbiórkę zostaje zastąpione zgłoszeniem. Zgłoszenie (niezależnie od obszaru zbiórki) organizator zbiórki będzie zamieszczał na stronie internetowej MAC. Zgodnie z artykułem 35 §3 Ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku Kodeks Postępowania Administracyjnego (j.t. Dz.U. 2013 poz. 267 ze zm.). obecnie organ administracji rozpatruje wniosek dotyczący zbiórki w terminie miesięcznym. Według nowych przepisów zgłoszenie będzie zamieszczane na stronie internetowej MAC w ciągu trzech dni od jego przesłania przez podmiot przeprowadzający zbiórkę publiczną. W przypadku przesłania zgłoszenia w formie tradycyjnej – papierowej, a nie elektronicznej, termin ten wydłuży się do siedmiu dni.

W kwestii składanego pod zgłoszeniem podpisu elektronicznego będą dopuszczalne dwie możliwości. Organizacje dysponujące kwalifikowanym certyfikatem będą składać podpis zgodnie z art. 5 Ustawy z  dnia 18 września 2003 r. o podpisie elektronicznym
 (j.t. Dz.U. 2013 poz. 262) Podmioty nieposiadające certyfikatu będą mogły skorzystać z darmowego zaufanego profilu ePUAP. Profil zaufany stanowi odpowiednik bezpiecznego podpisu elektronicznego, weryfikowanego certyfikatem kwalifikowanym i jest bezpłatną metodą potwierdzania tożsamości obywatela w systemach elektronicznej administracji. Żeby go otrzymać, wystarczy jedna wizyta w którymś z urzędów (np. Urząd Skarbowy, Oddział lokalny ZUS lub NFZ) mających możliwość potwierdzenia tożsamości obywatela. Podpisy będą służyły potwierdzeniu tożsamości osób, które reprezentują organizatora.

Nowe przepisy ze względu na zniesienie wymogów wnoszenia opłaty skarbowej przed zorganizowaniem zbiórki i zamieszczenia ogłoszenia prasowego po jej zakończeniu oznaczają również znaczne oszczędności dla beneficjentów.

1. Obecnie kontrolę zbiórek przeprowadzają na podstawie przesłanej przez beneficjenta dokumentacji urzędnicy zatrudnieni w organach administracji, które udzieliły pozwolenia. Wraz z wejściem w życie ustawy na stronie internetowej MAC zostanie utworzony ogólnopolski portal zbiórek publicznych. Obejmie on swoim zasięgiem wszelkie zbiórki (lokalne i ogólnopolskie) niezależnie od ich zasięgu i liczby osób w nich uczestniczących. Dzięki temu każdy obywatel będzie mógł sprawdzić czy dana zbiórka publiczna została zgłoszona, jaki jest jej cel i czy podmiot ją prowadzący działa w tym zakresie zgodnie z przepisami prawa.
2. Cel zbiórki według art. 1 Ustawy z dnia 14 marca 2014r. o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych musi być zgodny z prawem i mieścić się w sferze zadań publicznych. Wykaz niniejszych zadań zawiera art. 4 Ustawy z dnia 24 kwietnia 2003r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (j.t. Dz.U. 2010 Nr 234 poz. 1536 ze zm.) do którego odwołuje się omawiany art. 1 nowej ustawy. Ponadto art.1 Ustawy z dnia 14 marca 2014r. o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych dodatkowo dopuszcza również organizowanie zbiórek publicznych na cele religijne.
3. W myśl art.3 pkt.1 i 2 Ustawy z dnia 14 marca 2014r. o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych organizatorem zbiórki publicznej może być podmiot wymieniony w art. 3 ust. 2 i 3 Ustawy z dnia 24 kwietnia 2003r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Oprócz podmiotów wymienionych w Ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie nowa ustawa o zbiórkach publicznych w art.3 pkt.3 w dalszym ciągu dopuszcza możliwość organizowania zbiórek przez komitety społeczne. W przypadku gdy organizatorem zbiórki jest organizacja pozarządowa, cel zbiórki musi mieścić się w granicach działalności statutowej tego podmiotu. Osoby fizyczne lub podmioty niewymienione w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o pożytku publicznym i o wolontariacie, chcące przeprowadzić zbiórkę publiczną, będą mogły utworzyć komitet społeczny, na zasadach zbliżonych do dotychczas obowiązujących.

Do założenia komitetu w dalszym ciągu potrzebne będą co najmniej trzy osoby. Wybierają one ze swego grona przewodniczącego i podpisują akt założycielski. Nowe przepisy wymagają, aby w akcie założycielskim znalazło się oświadczenie wszystkich członków komitetu o niekaralności za popełnienie przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, przestępstwo skarbowe.

1. Dokładne wzory dokumentów niezbędnych do prawidłowego zorganizowania i przeprowadzenia zbiórki publicznej w myśl nowej ustawy określa Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 9 czerwca 2014r. (Dz.U. 2014 poz.833) w sprawie wzorów dokumentów dotyczących zbiórek publicznych.

Wzory dokumentów określone w Rozporządzeniu

1. Zgłoszenie
2. Sprawozdanie z przeprowadzonej zbiórki
3. Sprawozdanie z rozdysponowania zebranych ofiar
4. Akt założycielski

Nowa Ustawa nie ma mocy wstecznej. Zatem wszelkie wnioski o wydanie pozwolenia na przeprowadzenie zbiórki publicznej złożone przed dniem 18 lipca 2014r. będą rozpatrywane według dotychczasowej procedury i na podstawie przepisów poprzednio obowiązującej ustawy o zbiórkach publicznych. Również sprawozdania ze zbiórek aktualnie trwających będą weryfikowane i zatwierdzane zgodnie z dotychczas obowiązującą procedurą.