- - które ważą co najmniej 50 kilogramów,
- - u których w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie wykonano akupunktury, tatuażu, przekłucia uszu lub innych części ciała,
- - które w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie miały wykonanych żadnych zabiegów operacyjnych, endoskopowych i innych diagnostycznych badań (np. gastroskopii, panendoskopii, artroskopii, laparoskopii),
- - które w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie były leczone krwią i preparatami krwiopochodnymi.
W dniu oddania krwi należy być wyspanym i wypoczętym oraz zdrowym, czyli:
- - nie mieć objawów przeziębienia,
- - nie brać aktualnie żadnych leków (nie dotyczy to większości suplementów diety czyli np. popularnych preparatów witaminowych czy środków antykoncepcyjnych, należy jednak poinformować o tym lekarza kwalifikującego).
Przed przyjściem do Centrum Krwiodawstwa trzeba zjeść lekki posiłek, w ciągu 24 godzin przed pobraniem wypić ok. 2 l płynów i wziąć ze sobą dokument tożsamości ze zdjęciem, najlepiej dowód osobisty. Przed oddaniem krwi należy także ograniczyć palenie papierosów i nie pić alkoholu, również w dniu poprzedzającym oddanie krwi.
Informacje o przeciwwskazaniach do oddania krwi
Niektóre przeciwwskazania do oddawania krwi prowadzą do dyskwalifikacji czasowej:
- - okres miesiączkowania i do 3 dni po zakończeniu,
- - 6 miesięcy po wykonaniu tatuażu,
- - 6 miesięcy po zabiegu akupunktury,
- - 6 miesięcy po przekłuciu uszu lub innych części ciała,
- - 6 miesięcy po operacjach i innych zabiegach medycznych wykonywanych sprzętem wielokrotnego użytku i przebiegających z naruszeniem skóry lub błon śluzowych,
- - 6 miesięcy po wykonaniu niektórych badań, np. endoskopowych,
- - 7 dni po zabiegu usunięcia zęba, leczeniu kanałowym i innych drobnych zabiegach chirurgicznych,
- - do następnego dnia po leczeniu zęba i wizycie u stomatologa,
- - 2 lata od potwierdzonego wyleczenia brucelozy i gorączki Q,
- - 3 lata po zakończeniu leczenia i braku objawów malarii,
- - 2 lata po przebyciu gorączki reumatycznej, jeśli nie wystąpiła przewlekła choroba serca,
- - 2 lata od potwierdzonego wyleczenia zapalenia szpiku,
- - 6 miesięcy od całkowitego wyleczenia z toksoplazmozy,
- - 6 miesięcy od wyleczenia mononukleozy zakaźnej,
- - 6 miesięcy po porodzie lub po zakończeniu ciąży,
- - 6 miesięcy po przetoczeniu krwi i jej składników,
- - 6 miesięcy po przeszczepie ludzkich komórek i tkanek,
- - co najmniej 2 tygodnie po przebyciu choroby zakaźnej i uzyskaniu prawidłowych wyników badań klinicznych i laboratoryjnych,
- - 2 tygodnie po przebyciu grypy, zakażenia grypopochodnego i gorączce powyżej 38°C,
- - 2 tygodnie po zaprzestaniu przyjmowania antybiotyków,
- - kontakt z chorobami zakaźnymi dyskwalifikuje na czas równy inkubacji danej choroby (zwykle 4 tygodnie),
- - bliski kontakt w warunkach domowych z chorym na wirusowe zapalenie wątroby dyskwalifikuje na okres 6 miesięcy,
- - okres pozbawienia wolności i 6 miesięcy po tym okresie,
- - po szczepieniach okresowo na czas uzależniony od rodzaju szczepionki (od 48 godzin do 3 miesięcy).
Przyjmowanie leków
Lekarza przeprowadzającego wywiad należy bezwzględnie poinformować o wszelkich lekach, które są aktualnie przyjmowane – mogą one wskazywać na istnienie choroby powodującej dyskwalifikację, dlatego należy wyjaśnić przyczynę stosowanego leczenia. Dotyczy to także takich leków, jak np. aspiryna – jej zażycie dyskwalifikuje na następnych 5 dni.
Nie dotyczy to jednak leków takich jak witaminy, doustne leki antykoncepcyjne oraz leki hormonalne stosowane w okresie menopauzy.
Kto nie może zostać dawcą?
Lista czynników dożywotnio wykluczających z uczestnictwa w krwiodawstwie jest bardzo długa. Do najczęstszych należą:
- - poważne, aktywne, przewlekłe lub nawracające choroby układu krążenia, choroby układu pokarmowego, oddechowego, moczowego, nerwowego, choroby skóry, choroby zakaźne (np. WZW typu B, WZW typu C, wirusowe zapalnie wątroby w wywiadzie, żółtaczka pokarmowa), nowotwory złośliwe, choroby krwi i układu krwiotwórczego, cukrzyca, choroby tarczycy, nadnerczy itp.,
- - nosiciele wirusa HIV oraz osoby z zespołem nabytego upośledzenia odporności (AIDS),
- - z krwiodawstwa muszą zrezygnować także osoby, które ze względu na swoje ryzykowne zachowania seksualne są szczególnie narażone na zakażenie poważnymi chorobami przenoszonymi drogą krwi. Do tej grupy zaliczają się m. in.: narkomani, osoby uprawiające prostytucję, osoby często zmieniające partnerów seksualnych, osoby mające partnerów seksualnych z wyżej wymienionych grup ryzyka,
- - krwiodawcami nie zostaną też osoby z zaburzeniami psychicznymi i zaburzeniami zachowania wynikającymi z używania substancji psychotropowych.
Pełna lista czynników dożywotnio wykluczających z uczestnictwa w krwiodawstwie dostępna jest tutaj . Ostateczną decyzję o zakwalifikowaniu do oddawania krwi może podjąć tylko lekarz badający i kwalifikujący Krwiodawców w jednostce organizacyjnej publicznej służby krwi po przeprowadzeniu badania lekarskiego. Tylko on ma bezpośredni kontakt z badaną osobą, może ocenić jej stan ogólny, wyniki badań, może zapoznać się z dokumentacją medyczną, a razie potrzeby zasięgnąć opinii lekarza specjalisty, i to on ponosi odpowiedzialność za kwalifikację do oddawania krwi.
Jakie są sposoby pobierania krwi?
- Pobranie krwi pełnej (metoda konwencjonalna)
Krew pełna może być pobierana nie częściej niż 6 razy w roku od mężczyzn i nie częściej niż 4 razy w roku od kobiet, z tym że przerwa pomiędzy pobraniami nie może być krótsza niż 8 tygodni.
Jednorazowo od osoby ważącej co najmniej 50 kg można pobrać ok. 450 ml krwi pełnej (1 jednostka), która zawiera krwinki czerwone, krwinki płytkowe, krwinki białe i osocze. Krew pobiera się z pojedynczego wkłucia do żyły, do jednorazowych pojemników z tworzywa sztucznego.
Zabieg trwa ok. 10 minut.
- Odseparowanie określonych składników z krwi pełnej (afereza)
Jest to zabieg polegający na uzyskaniu krwinek czerwonych (erytroafereza), płytek krwi (trombafereza), osocza (plazmafereza) lub granulocytów – rodzaju białych krwinek (leukafereza), z krwi pełnej.
W zależności od rodzaju aferezy, zmienia się czas trwania zabiegu, dopuszczalna objętość pobrania i okres minimalnej przerwy pomiędzy pobraniami.
