ODRA - aktualizowane

30.08.2022

Dotyczy: wykorzystywania wody do pojenia zwierząt - aktualizacja

W odniesieniu do informacji o wykorzystywaniu wody do pojenia zwierząt, należy uściślić, że zgodnie z przepisami rozporządzenia (WE) nr852/20041 poprzez:
1) wodę pitną należy rozumieć wodę spełniającą wymagania dotyczące jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi,
2) czystą wodę należy rozumieć wodę, która nie zawiera drobnoustrojów, substancji szkodliwych lub toksycznego planktonu w ilościach zdolnych do bezpośredniego lub pośredniego zagrożenia zdrowotnej jakości żywności.

Rolnicy utrzymujący zwierzęta, w tym w szczególności zajmujący się chowem lub hodowlą bydła, powinni wykorzystywać do pojenia takich zwierząt wodę pochodzącą z takich źródeł, które gwarantują zaopatrzenie w wodę spełniającą powyższe wymagania.

Wyniki z czeskich laboratoriów są zbieżne
23.08.2022

GIOŚ na konferencji prasowej reprezentowały Panie: Mirosława Zbroś-Dyrektor Centralnego Laboratorium Badawczego oraz Małgorzata Marciniewicz – Mykieta, Z-ca Dyrektora Departamentu Monitoringu Środowiska. 

Podczas prezentacji przedstawiono główne cele oraz zadania związane z prowadzeniem Państwowego Monitoringu Środowiska. Podkreślono również znaczenie  monitoringu   w dostarczaniu wiedzy niezbędnej do ochrony wód przed zanieczyszczeniami. 

Z kolei Dyrektor CLB M. Zbroś omówiła  strukturę oraz zasady funkcjonowania Laboratorium  działającego  w ramach wdrożonego systemu zarządzania , potwierdzonego certyfikatem Polskiego Centrum Akredytacji. 

Następnie Dyrektor M. Zbroś przedstawiła wyniki badań uzyskanych z próbek pobranych 15.08.2022 r. w  29 punktach zlokalizowanych zgodnie z biegiem Odry.  W sumie pobrano ok 670 prób wody oraz wykonano ok. 12300 oznaczeń fizyko-chemicznych i biologicznych.  Działania prowadzone przez GIOŚ prowadzone były we współpracy m.in. z Inspekcją Weterynaryjną, Sanepidem, Policją, Strażą Pożarną, oraz Wojskiem Polskim. Szczególnie warte podkreślenia jest zaangażowanie Policji, która pomogła w szybkim i bezpiecznym dostarczeniu  próbek do laboratoriów poza granicami kraju.

Wyniki badań czeskiego laboratorium potwierdziły zgodność trendów i poziomów badanych wskaźników z badaniami wykonywanymi standardowo przez Centralne Laboratorium Badawcze GIOŚ.

 Źródło: GIOŚ

Najnowsze ustalenia Zespołu do spraw sytuacji powstałej na Odrze

W ramach prac Zespołu do spraw sytuacji powstałej na rzece Odrze, 22 sierpnia br., odbyło się kolejne spotkanie grupy ekspertów powołanej przez minister klimatu i środowiska. Specjaliści m.in. z IMGW-PIB, Politechniki Wrocławskiej, Wojewódzkich Inspektoratów Weterynarii, PIW-PIB Puławy, Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, MIR - PIB, Instytutu Rybactwa Śródlądowego, Głównego Inspektoratu Weterynarii, GIOŚ i GDOŚ, omówili dotychczasowe wyniki badań i analiz.

Podczas spotkania eksperci m.in. odnieśli się do wielu tez pojawiających się w przestrzeni publicznej. Zwrócili między innymi uwagę na fakt, iż złote algi (Prymnesium parvum) adoptują się do różnego typu zasolenia wody. Aby jednoznacznie określić, co było przyczyną masowego śnięcia ryb w Odrze, konieczne są dalsze szeroko zakrojone badania i analizy. Wiele wskazuje na to, że przyczyną śnięcia ryb mogła być ichtiotoksyna, jednak dotychczasowe dane nie dają jednoznacznej odpowiedzi, w jaki sposób ten proces przebiegał i jakie czynniki miały bezpośredni wpływ na wystąpienie tego zjawiska.

Zakład Biotechnologii Morskiej Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego 22 sierpnia br. potwierdził zawartość toksyn wytwarzanych przez Prymnesium parvum, czyli tzw. złote algi w wodach Odry. Primnesiny to silne toksyny, które mogą być zabójcze dla ryb i małży.

Obecnie wykonywane są dalsze badania, nadal monitorowane są parametry wody w Odrze. Dotychczasowe badania rozszerzane są o kolejne analizy. Jeszcze w tym tygodniu planowane jest kolejne spotkanie ekspertów Zespołu do spraw sytuacji powstałej na rzece Odrze.

Konieczne jest zbadanie szeregu specyficznych uwarunkowań, które mogły doprowadzić do wystąpienia tego typu zjawiska na Odrze. Jest to niezbędne nie tylko do wyjaśnienia przyczyn tegorocznej katastrofy ekologicznej, ale także dla precyzyjnego określenia warunków jakie, sprzyjają powstaniu tego typu zjawiska – aby nie dopuścić do rozwoju podobnych zdarzeń przyszłości.

Obecnie badania są prowadzone wielotorowo, analizowane są m.in. parametry fizyko-chemiczne wody, warunki hydrologiczne i meteorologiczne jakie poprzedzały oraz towarzyszyły śnięciu ryb. Wykonywane są również kolejne badania próbek śniętych ryb i małży oraz równolegle prowadzone są badania fitoplanktonu. Próbki będą dodatkowo analizowane przez laboratoria, m.in. z Austrii i Czech.

Na stronie https://www.gov.pl/web/odra/badania-odry dostępne są aktualne badania. 

Badania Państwowego Instytutu Weterynaryjnego – Państwowego Instytutu Badawczego ws. Odry

Badania Państwowego Instytutu Weterynaryjnego w Puławach (PIWet-PIB ) wykluczyły obecność metali ciężkich i pestycydów w śniętych rybach z Odry.

W ramach swojej działalności instytut przebadał ryby z gaunku: karp, płoć, sum, leszcz, boleń, szczupak, sandacz, okoń, kleń, krąb, wzdręga. Badania te nie wykazały obecności w rybach rtęci i metali ciężkich oraz innych 300 potencjalnych substancji.

PIWet-PIB przebadał kontrolnie również dwa okazy ptaków - mewy. Wyniki analiz są typowe dla wartości stwierdzanych u ptaków dzikich na terenie kraju.

Obecnie w instytucie badane są także małże na obecność metali ciężkich i pestycydów.

Państwowy Instytut Weterynaryjny – Państwowy Instytut Badawczy (PIWet-PIB) realizuje badania i wykonuje analizy próbek przesłanych przez m.in. inspekcję weterynaryjną, prokuraturę oraz klientów prywatnych (np. podmioty i osoby prywatne).

więcej informacji: https://www.gov.pl/web/odra/badania-panstwowego-instytutu-weterynaryjnego--panstwowego-instytutu-badawczego-ws-odry

Wyniki z laboratoriów są zbieżne

Dziś w Głównym Inspektoracie Ochrony Środowiska odbyła się konferencja prasowa poświęcona prezentacji wyników badań porównawczych Odry wysłanych do laboratorium w  Republice Czeskiej. Przedstawione badania są zbieżne z polskimi.

GIOŚ na konferencji prasowej reprezentowały Panie: Mirosława Zbroś-Dyrektor Centralnego Laboratorium Badawczego oraz Małgorzata Marciniewicz – Mykieta, Z-ca Dyrektora Departamentu Monitoringu Środowiska. 

Podczas prezentacji przedstawiono główne cele oraz zadania związane z prowadzeniem Państwowego Monitoringu Środowiska. Podkreślono również znaczenie  monitoringu   w dostarczaniu wiedzy niezbędnej do ochrony wód przed zanieczyszczeniami. 

Z kolei Dyrektor CLB M. Zbroś omówiła  strukturę oraz zasady funkcjonowania Laboratorium  działającego  w ramach wdrożonego systemu zarządzania , potwierdzonego certyfikatem Polskiego Centrum Akredytacji. 

Następnie Dyrektor M. Zbroś przedstawiła wyniki badań uzyskanych z próbek pobranych 15.08.2022 r. w  29 punktach zlokalizowanych zgodnie z biegiem Odry.  W sumie pobrano ok 670 prób wody oraz wykonano ok. 12300 oznaczeń fizyko-chemicznych i biologicznych.  Działania prowadzone przez GIOŚ prowadzone były we współpracy m.in. z Inspekcją Weterynaryjną, Sanepidem, Policją, Strażą Pożarną, oraz Wojskiem Polskim. Szczególnie warte podkreślenia jest zaangażowanie Policji, która pomogła w szybkim i bezpiecznym dostarczeniu  próbek do laboratoriów poza granicami kraju.

Wyniki badań czeskiego laboratorium potwierdziły zgodność trendów i poziomów badanych wskaźników z badaniami wykonywanymi standardowo przez Centralne Laboratorium Badawcze GIOŚ.

BADANIA PRÓBEK – STAN ODRY SIĘ POPRAWIA

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska bada próbki wody w Odrze. Badania rozpoczęto od dnia 28 lipca w woj. dolnośląskim, na Odrze poniżej Jazu Lipki, gdzie zabezpieczono pierwsze próbki wody. Po kolejnym zgłoszeniu, od 3 sierpnia pobrano próbki na kanale Gliwickim oraz na Odrze poniżej Jazu Lipki, badania są prowadzone na całej Odrze, w województwach: śląskim, opolskim, dolnośląskim, lubuskim oraz zachodniopomorskim.

Badania są prowadzone w  stałych punktach poboru próbek, ale w zależności od potrzeb kontrolnych  i stanu wód, ilość punktów, z których próbki są pobierane. 

Codziennie wykonywany jest stały zakres badań, w tym: pH, przewodność oraz natlenienie wody. Od 11 sierpnia codziennie badane jest stężenie rtęci w wodzie we wszystkich województwach. W ostatnich dniach powoli stan Odry się poprawia. Poniżej przedstawiamy opis wyników:

Natlenienie
Po wcześniejszym wystąpieniu zjawiska natlenienia, zawartość tlenu w wodzie się obniża, w większości z 30 stałych punktów poboru próbek, stan natlenienia jest dopuszczalny. Przekroczony jest w  ¼ punktów, głównie w rejonie Odry Zachodniej, oraz m.in. na Kanale Gliwickim, Kłodnicy.

Zasolenie
Od początku badań notowano wysokie zasolenie i nadal się ono utrzymuje. Najwyższe, przekraczające 5-6 – krotnie dotychczasowe wskaźniki, zasolenie występuje na Kanale Gliwickim i Kędzierzyńskim. natomiast w  pozostałych rejonach wskaźniki zasolenia są przekroczone dwukrotnie.

pH
Wartości pH wody w Odrze się ustabilizowały, parametry niewiele odbiegają od normy. Na dolnym i środkowym odcinku Odry notowane są  niski stany wody, związane ze zjawiskiem suszy hydrologicznej, co wpływa niekorzystnie na tempo procesów związanych z naturalnym oczyszczaniem się rzeki. Z uwagi na wysokie temperatury powietrza, temperatura wody w rzece ma średnio 25-27 stopni. 

Odra była badana pod kątem obecności glonów, ale nie stwierdzono że ich występowanie jest większe niż w latach ubiegłych. Nadal prowadzony jest stały monitoring, jednak konieczne jest rozszerzenie zakresu badań, by wyjaśnić co było przyczyną masowego śnięcia ryb w Odrze.

Rtęć
Rozstrzygającym o wpływie na organizmy żywe jest badanie na obecność rtęci w rybach. Państwowy Instytut Weterynarii wykluczył rtęć jako przyczynę śnięcia ryb w Odrze. Rtęci nie stwierdzono w woj. dolnośląskim i lubuskim i zachodniopomorskim. Podwyższone wartości rtęci wystąpiły w Kanale Gliwickim i Kędzierzyńskim na Śląsku. Jest to zjawisko spowodowane osadzaniem się metali ciężkich na dnie, co jest typowe dla terenów przemysłowych.

Rtęć, tak jak inne metale ciężkie, jest pierwiastkiem, który występuje w różnych związkach chemicznych w środowisku naturalnym, również w środowisku wodnym. Związki rtęci są zarówno obecne w wodzie płynącej, a szczególnie kumulują się w osadach dennych rzek, kanałów oraz zbiorników wodnych. Po wzruszeniu dna rzecznego związki rtęci mogą się uwolnić w większej ilości, wówczas rtęć pojawia się punktowo w próbach badawczych. Dlatego też badania pod kątem występowania związków rtęci i innych metali ciężkich zawsze są powtarzane i standardowo robione w cyklach rocznych. W przypadku stwierdzenia występowania rtęci, służby środowiskowe prowadzą monitoring i analizę wyników badań pod kątem bezpieczeństwa ludzi i środowiska.

Informujemy, że powołany został specjalny zespół ekspertów ds. skażenia Odry. Specjaliści zdecydowali, by oprócz badań w polskich instytutach, zostały wysłane również do zagranicznych laboratoriów. W poniedziałek próbki, w asyście policji, zostały przekazane stronie czeskiej, a wczoraj wysłano do Holandii i Wielkiej Brytanii.

Uwaga! 

zakaz korzystania z wód Odry do pojenia zwierząt!

Zagraniczna analiza Odry

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska wysłał próbki do analizy laboratoryjnej za granicę. Pierwsze z nich trafiły już do Czech. Kolejne zostaną wysłane do Holandii i Wielkiej Brytanii. W sumie aż 87 próbek będzie przebadanych poza Polską. W przewiezieniu ich pomaga polska policja.

Centralne Laboratorium Badawcze od początku sytuacji związanej ze śnięciem ryb w Odrze prowadzi bieżącą analizę stanu wód rzeki oraz wody w kanałach Gliwickim i Kędzierzyńskim. W sumie jest 29 punktów poboru. Do dziś przebadano ponad 280 próbek wody. 

Równolegle, aby potwierdzić wiarygodność przeprowadzonych w Polsce przez Centralne Laboratorium Badawcze GIOŚ badań, zdecydowano się na współpracę z kolegami z zagranicy. Wczoraj pobrano pierwsze próbki wody z rzeki i w asyście policjantów dostarczono je do Czech. Dziś w 29 miejscach zabezpieczono kolejne próbki celem dostarczenia ich do Holandii i Wielkiej Brytanii (po 29 sztuk). 

Transport próbek odbywa się w ścisłej współpracy z polską policją, która wspiera inspektorów z GIOŚ. 

Komunikat w sprawie śniętych ryb w Odrze - 11.08.2022

Jak podaje Główny Inspektorat Ochrony Środowiska:

Decyzją Głównego Inspektora Ochrony Środowiska podjęto kontrolę stanu Odry w pięciu województwach. Codziennie odbywają się pobory prób Odry, pod kątem ustalenia obecnego stanu wody.

Nasze aktualne wyniki nie stwierdzają obecności substancji toksycznych, w tym mezytylenu, w Odrze. Jednocześnie potwierdzamy podwyższony parametr natlenienia wody. Na polecenie Głównego Inspektora Ochrony Środowiska Michała Mistrzaka, Odra jest na bieżąco monitorowana za pomocą bezzałogowych statków powietrznych, przez specjalistów z Departamentu Zwalczania Przestępczości Środowiskowej GIOŚ. Ich zadaniem jest rozpoznanie miejsc ewentualnych zrzutów ścieków, mogących być przyczyną zanieczyszczeń, ustalenie miejsc śnięcia ryb i zobrazowanie aktualnego stanu wody w Odrze.

Od początku Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska współpracują ze sobą oraz wymieniają się informacjami. Na podstawie tej współpracy Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska we Wrocławiu złożył zawiadomienie do Prokuratury we Wrocławiu o możliwości popełnienia przestępstwa. Ma to związek z zabezpieczeniem próbek, które wskazywały prawdopodobieństwo obecności mezytylenu. W celu upewnienia się, Centralne Laboratorium Badawcze GIOŚ szczegółowo bada pobrane próbki. Chcemy jednoznacznie potwierdzić lub wykluczyć obecność tej substancji. 

Aktualnie, we współpracy z Wodami Polskimi, podjęto decyzję o typowaniu miejsc, w których mógł nastąpić wyciek zanieczyszczeń do Odry. Współpracujemy i wymieniamy się wiedzą z innymi organami, takimi jak regionalne Inspekcje Weterynaryjne, Stacje Sanitarno-Epidemiologiczne, jak również z Polskim Związkiem Wędkarskim. Wszystkie jednostki otrzymały od nas stosowne pisma w sprawie. Nasze ustalenia są przekazywane do Wojewodów, we wszystkich pięciu województwach, przez które przepływa rzeka Odra. Pobór próbek wód, jak i obserwacje za pomocą dronów, mają miejsce na całej długości rzeki.

Żródło: https://www.gios.gov.pl/pl/aktualnosci/